Gastrik By-Pass Nedir ?
Gastrik By-Pass Ameliyatı : Kilo verme ve kan şekerini düzenleme amacıyla yapılan laparaskopik (kapalı) bir cerrahi girişimdir. Genellikle obeziteye eşlik eden Tip 2 Diyabeti olan hastalarda tercih edilen bir yöntemdir.
Gastrik By-Pass Nasıl Yapılır ?
Bu yöntemde karın ön duvarından açılan 5 adet yaklaşık 5-15 mm boyutundaki minik cilt kesilerinden, karın içerisine ulaşmayı sağlayan ve trokar olarak adlandırılan aparatlar aracılığı ile karın içi ile dışı arasında laparaskopik işlem yapmaya uygun kanalcıklar oluşturulur. Öncelikle ilk girilen trokardan karın içerisine CO2 (karbon dioksit) gazı verilerek şişirilir ve bu sayede işlem yapmaya uygun görüş alanı yaratılır. Bu kanalcıklardan karın içerisine gönderilen işlem için özel tasarlanmış, tutup çekmeye, kendimize alan açmaya, kesmeye, kanama kontrolüne, damarları kapatmaya, dikiş yapmaya, ekartasyona yarayan laparaskopik malzemeler kullanılır.
Yemek borusundan (özefagusdan) sonraki mideden yaklaşık 150-200 cc hacimlik kısmı (küçük mide), midenin alt kısmından (büyük mide) stapler olarak adlandırılan her iki tarafa üçer sıra zımbalama yaparak diken ve arasını kesen bıçak sistemi olan cihazlar vasıtasıyla laparaskopik olarak ayrılır. Daha sonra mide çıkışından itibaren 150. cm’den ince bağırsak (jejunum) stapler her iki uç dikilir ile kesilerek ayrılır. Ayrılmış olan jeunumun distal (sonraki) segmenti yukarıda oluşturulan ‘’küçük mideye’’ ağızlaştırılır. Ayrılan proksimal (önceki) jejunal segment de, distal jejunal segmentin mideye ağızlaştırılan yerinden sonraki 80. cm’ne ağızlaştırılarak operasyon tamamlanır.
Tüm işlemler tamamlandıktan sonra karın içi temizlik yapılır. Karın içerisine işlem yapılan bölgeye ‘’dren’’ olarak adlandırdığımız silikon borucuk yerleştirilir ve bu borucuğun ucu karın duvarına trokar girişi için açtığımız deliklerden birinden karın dışına çıkartılır. Bu dren sayesinde işlem sonrası kanama veya kaçak olursa bu sıvılar dışarı tahliye edilmiş olur ve de bize bu dren kaçak veya kanama nedeniyle ek bir işlem yapıp yapmamamız gerektiği hakkında bilgi verir. Ameliyattan sonra 2. gün ağızdan mavi renkli su içirilerek kaçak testi yapılmasında yine bu dren kullanılır.
En son olarak bu trokarlardan 15 mm’lik olan 2 tanesine hem fıtık olma ihtimali hem de kanama kontrolü amaçlı olarak özel aletler kullanılarak dikiş atılır. Trokar vanaları açılarak karın içindeki CO2 (karbon dioksit) gazı tamamen boşaltılır. Tüm trokarlar karın duvarından çekilerek çıkartılır. Minik kesi yerleri cilt dikişleri ile kapatılarak operasyon sonlandırılır.
Gastrik By-Pass Ne Amaçla Yapılır ?
Kilo verme ile birlikte tip 2 Diyabet hastalığını tedavi amacıyla yapılır.
Gastrik By-Pass Hangi Mekanizma ile Kilo Vermeyi ve Şeker Regülasyonunu Sağlar ?
Çok küçük bir mide oluşturularak fazla yemek yeme engellenir. Ayrıca mide çıkışından itibaren ilk 100 cm’lik bağırsak bölgesi karbonhidratların (şeker, buğday, mısır, pirinç, meyve vb.) büyük çoğunluğunun emildiği yerdir. Yapılan by-pass işlemi ile yediğimiz gıdaların bağırsağa ilk temas ettiği yer mide çıkışından sonraki 150. cm’dir. Bundan dolayı karbonhidratların büyük kısmı emilime uğramadan dışkı ile atılır. Bu şekilde hem kilo verilir hem de tüketilen gıdalardaki şeker emilimi azaltılmış olur.
Gastrik By-Pass Sonrası Ne Kadar Kilo Verebilirim ve Şeker Hastalığım Ne Zaman Düzelir ?
Gastrik By-Pass’da öncelikli amaç Tip 2 Diyabet Hastalığını tedavi etmektir. Obezite tedavisi ikincil amaçtır. Ameliyattan sonraki günler içerisinde ‘’Kan Şekeri Regülasyonu’’ sağlanmaya başlar. Yaklaşık bir ay sonra maksimum etkinlik elde edilmiş olur.
Gastrik by-pass ameliyatı ile her üçer aylık periyotlarda değerlendirecek olursak iki yıl boyunca kilo verilir. Fakat başlangıçtan itibaren her üç aylık periyotta azalan miktarda kilo verilir. En fazla operasyondan sonraki ilk üç ayda kilo verilir. İlk üç ayda fazla kilosunun %20-25’i kadar, ikinci üç ayda %15-20’si kadar, üçüncü üç ayda %10-15’i kadar, dördüncü üç ayda %5-10’u kadar, daha sonraki üç aylık periyotlarda da %5 ve azalarak giden daha altındaki oranlarda kilo verir.
Fakat bu oranlar hastanın diyetine dikkat etmesi ve egzersiz yapması ile değişkenlik gösterebilir.
Gastrik By-Pass ’ın Tüp Mide Ameliyatına ve Transit Bipartisyon Ameliyatına Herhangi Üstünlüğü Var Mıdır ?
Yapılan çalışmalarda obezite tedavisi konusunda tekniklerin birbirine karşı tespit edilen bir üstünlüğü yoktur. Hatta gastrik by-pass ve transit bipartisyon ile anatomik yapı bozulduğu için Tip 2 Diyabeti olmayan obez hastaların tedavisinde çoğunlukla tercih edilmez. Diyabet hastalığı yoksa yalnızca obezite tedavi edilecekse birinci tercih her zaman ‘’Tüp Mide (Mide küçültme)’’ ameliyatıdır. Transit bipartisyon ve gastrik by-pass obezite ile birlikte Tip 2 Diyabeti olan hastalar için tercih edilen ve metabolik cerrahi olarak adlandırılan yöntemlerdir. Transit bipartisyon ve gastrik by-pass sonrası hastaların %10-15’inde değiştirilmiş anatomi nedeniyle gıdaların hızla ileri bağırsak segmentlerine ulaşmasına bağlı yemekler sonrası şiddetli karın ağrıları olabilir. Bu tabloya ‘’DUMPİNG SENDROMU’’ denilir. Tüp mide ameliyatında dumping sendromu görülmez. Tip 2 Diyabet ve obezitenin birlikte olduğu hastaların tedavisinde ‘’Gastrik By-Pass’’ transit bipartisyona göre daha fazla tercih edilen yöntemdir.
Gastrik By-Pass Kimlere Yapılır ?
- BMI 30 kg/m2’nin üzerinde olup beraberinde Tip 2 Diyabeti olan hastalara (1)
- 65 yaş altında olanlara
- 18 yaş üstünde olanlara
Gastrik By-Pass Kimlere Yapılmaz ?
- Kontrolsüz şizofrenlere
- Gebelere
- Önümüzdeki bir yıl içinde gebe kalmak isteyenlere
- Mide tümörü olanlara
- Herhangi kanser nedeniyle tedavisi devam edenlere
- 18 yaş altına
- 65 yaş üstüne
- Yapılacak ameliyatı kaldıramayacak durumda ek sağlık sorunu olanlara
- Alkol ve uyuşturucu bağımlısı olanlara
Gastrik By-Pass Ne Zaman Yapılır ?
Diyet, egzersiz ve endoskopik obezite yöntemlerini uyguladıkları halde kilo veremeyenler ve beraberinde BMI 30 kg/m2’nin üzerinde ve ek olarak Tip 2 Diyabeti olan hastalara mümkün olan en uygun zamanda yapılmadır.
Gastrik By-Pass Riskleri Nelerdir?
Riski belirleyen en önemli kriterler ameliyatı yapacak ekibin deneyimidir. Deneyim, özenli çalışma, maliyet kaygıları ile uygun olmayan fiziki şartlar, ucuz malzeme kullanma, deneyimsiz yardımcı sağlık personeli risk oluşmasındaki en önemli etkenlerdir.
Oluşabilecek muhtemel riskler:
- Birleştirme yerlerinden kaçak olması (%1,5-2)
- Ameliyat sonrası kanama (%2-3)
- Akciğer ve beyine pıhtı atması (%0,5-0,8)
- İşlem esnasında karın içi organ yaralanması (%0,5-1)
- Enfeksiyon (%3-5)
- Ölüm (%0,5-0,8)(Herhangi büyük cerrahi kadar)
- Transit bipartisyon sonrası hastaların %10-15’inde değiştirilmiş anatomi nedeniyle gıdaların hızla ileri bağırsak segmentlerine ulaşmasına bağlı yemekler sonrası şiddetli karın ağrıları olabilir.
Gastrik By-Pass Sonrası Uymam Gereken Kurallar Nelerdir ?
- Beslenme alışkanlıklarını değiştirmek ve önerilere uymak gerekir
- Bir seferde yoğun ve hızlı yemek yenilir ise dolguluk hissi ve kusma görülür
- Karbonhidrat (Unlu gıda, şeker, meyve, pirinç vb.) grubu ve şekerli-gazlı içeceklerden uzak durulmalıdır
- Günlük en az 30 dakika tempolu yürüyüş veya yüzme önerilir
- Erken dönemde ağır spor yapılmamalıdır
- Hareketsiz yaşamdan uzak durulmalıdır
Endoskopik obezite tedavileri ve gastrik by-pass ameliyatı fiyat bilgisi hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Kaynakça:
- Eisenberg, D., Shikora, S.A., Aarts, E. et al. 2022 American Society of Metabolic and Bariatric Surgery (ASMBS) and International Federation for the Surgery of Obesity and Metabolic Disorders (IFSO) Indications for Metabolic and Bariatric Surgery. OBES SURG 33, 3–14 (2023). https://doi.org/10.1007/s11695-022-06332-1
Öncesi & Sonrası
Sıkça Sorulan Sorular
Ortalama 120 dakika sürer.
Tercihen işlemden bir gün önce hastaneye yatırılarak gerekli tetkikler ve muayeneleri tamamlanır veya işlem öncesi tetkik ve muayenesi ayaktan tamamlanıp ameliyat günü yatırılır. Ameliyat günü ve sonrasındaki iki gün hastanede yatar.
Ameliyattan iki gün sonra mavi su içirilerek kaçak testi yapılır. İçilen mavi su karına takılan drenden gelmiyorsa önce su ile başlamak koşulu ile sulu gıdaya geçilerek beslenme başlar. Az ve sık aralıklarla beslenilmeli, gıdalar iyice çiğnenerek yutulmalıdır. Karbonhidratlı gıdalardan ve gazlı içeceklerden kaçınılmalıdır.
Ameliyattan 4 saat sonra hasta kaldırılarak yürütülmeye başlanır. Tuvalet ihtiyacını giderebilir.
Ameliyatın üçüncü günü karına takılan drenden herhangi getiri yoksa, yemesinde içmesinde problem yoksa, yaşamsal fonksiyonları normalse, hastanın dreni çekilerek, diyeti ve reçetesi düzenlenerek taburcu edilir.
Taburcu edildikten üç gün sonra son kontrolü yapılır. Daha sonra eğer aynı şehirde ise kontrole çağrılır. Başka şehirde veya ülkede yaşıyorsa kontrol periyotlarını içeren takvim verilir. Gerekirse gittiği yerde ameliyat sonrası 3. ve 6. ayda kontrolü yapılır. Fakat kilo verme hızı açısında diyetisyenimiz tarafından ilk altı ay ayda bir, daha sonraki 18 ay 3 ayda bir irtibat kurulur.
Ameliyattan sonra 10. Günden itibaren yavaş yavaş sosyal yaşantıya dönülebilir.
15-20 sonra yavaş yavaş ev işlerini yapabilirsiniz.
15-20 gün sonra kişisel ihtiyaçlarınızı ve kişisel bakımınızı yapabilirsiniz.
20-25 gün sonra çocuk bakımına başlayabilirsiniz.
Yapacağınız işe bağlı olarak değişir. Masa başı çok yormayan bir iş ise ameliyattan sonra 10. günde ilk hafta yarım gün mesai olacak şekilde başlayabilirsiniz. Yoğun emek gerektiren hareketli işler için 30 gün beklemek doğrudur. Ağır ve tehlikeli gruptaki işlere 45 gün sonra başlanır.
Kısa mesafeli (50-100 km) yolculuklar taburcu olur olmaz yapılabilir. Bir saati geçen seyahatlere (otobüs, otomobil, uçak) ameliyattan bir hafta sonra, 3-6 saatlik seyahatlere ameliyattan 2 hafta sonra, daha uzun seyahatlere ise ameliyattan en az 3 hafta sonra çıkılır. Uzun seyahatlerde her yarım saatte bir ayağa kalkarak birkaç dakika yürümek önemlidir.
Tercihen ameliyattan sonraki ilk bir yıl içinde gebe kalınmaması önerilir. Sağlıklı kiloya ulaştıktan sonra gebelik daha sorunsuz geçecektir.
Ameliyattan sonraki ilk bir aylık dönemde cinsel aktiviteden uzak durulması önerilir.